آشنایی با مشاغل اجرایی

عواملی بسیار در موفقیت و گام برداشتن در یک مسیر رو به جلو برای هر سیستمی وجود دارد اما این عوامل و فاکتورها زمانی خود را نشان می دهند که کلیه اهداف و برنامه های سیستم، لباس اجرایی بر تن بپوشند و خود را در بیرون از سیستم معرفی کنند و این معرفی و شناخت در حقیقیقت پویایی درون سیستم را توصیف می کند.

انتقال دانش و اطلاعات یا راهنمایی هایی که به انجام وظایف افراد در یک سیستم مربوط می شود و مشخص می کند که چه کسی این وظایف را باید انجام دهد را افراد اجرایی سیستم می گوییم. شاغلان اجرایی هر سیستم تک تک افراد را در دل خود جای داده اند. شاغلان اجرایی باید چندین فاکتور مهم را داشته باشند که در اینجا به طور مختصر و مفید آنها را بیان می کنیم. شاغلان باید دارای قدرت باشند، منظور از قدرت پیشبردن اهداف سازمان یا سیستمی که در آن مشغول هستند را شامل می شود؛ حتی اگر افراد و عوامل خارجی برابر این پیشرفت قرار بگیرند آنها باید فقط به مقصود و اهدافشان فکر کنند؛ لازم به ذکر است که قدرت داشتن فقط برای سازمان و تحقق اهداف سازمان است نه اینکه در برابر افراد یا همکاران خود قدرتی داشته باشند که به دیگران مواردی را تحمیل کنند. مورد دیگر برای شاغلان اجرایی برخوردار بودن از دانش اجرایی و هم چنین خودِ فاعل اجرایی باید نسبت به فعالیت و زمینه هایی که زیر دستانش کار می کنند کاملاً آگاهی داشته باشند به طوری که افراد بدانند که یک استاد در حال نظاره کردن فعالیت آنهاست و به بهترین نحو ممکن مسئولیت خود را انجام دهند. تصمیم گیری و حل مشکلات توسط فعالان اجرایی است و این طبیعی است که سیستم در مسیر خود به مشکلاتی برخورد می کند و ایستادن و عدم خم شدن زیر این مشکلات است که راه حل را ارائه می دهد، تحلیل اطلاعات، داشتن موجودی ها، مشاوره گرفتن با افراد با تجربه و کاردان و ارزیابی نتایج از یک تصمیم از جمله نکته هایی است که در حل مشکلات به شاغلان اجرایی کمک می کند. همکاری در تنظیم برنامه ها و ارسال گزارش های مرحله به مرحله به مافوق، حفظ و نگهداری کلیه تجهیزات و ابزاری که از سیستم خود تحویل گرفته اند،ایجاد تمهیدات لازم برای شرایط اقتصادی سیستم، اجرای ضوابط و رعایت کلیه چهارچوب قوانین و ابلاغ و پیاده سازی خط مش های مافوق خود از جمله فعالیت هایی است که افراد اجرایی باید انجام دهند.در کشور ما ضعف مدیران اجرایی با صلابت و با دانش به طوری است که بسیاری از پروژه ها نیمه کاره مانده و یا بعد از مدت ها توقف ها و استارت های دوباره در نهایت به ثمر می نشینند و این امر باعث شده در مراکز آموزش عالی به تربیت افراد و مدیران اجرایی بیشتر دقت شود. دریافتی مدیران اجرایی به صورت قراردادی است ولی به طور معمول افراد با سابقه های اجرایی 3 ساله و موفقیت های پروژه ای ماقبل خود، بالای 4 میلیون تومان است.

مشاغل اجرایی چیست ؟

از مهم‌ترین حیطه های پیش برنده‌ی پروژه ها و پروسه ها در جوامع بشری مشاغل اجرایی است. مشاغل اجرایی نقطه تلاقی حیطه نظر و عمل است. جایی که متخصصان مشاغل اجرایی همه طرح‌های تهیه شده توسط سایر متخصصان را بصورت روندهای اجرایی درآورده و با نظارت بر روند دقیق انجام آن‌ها پروژه ها را به پیش می‌برند.

جای تردیدی نیست که متخصصان مشاغل اجرایی می‌بایست افرادی فعال و علاقه‌مند به کار در محیط‌هایی که هیجان کاری بالایی بر آنها حاکم بوده، باشند. اگر ما سیستم کلی اجرای مشاغل را به یک بدن تشبیه نمائیم که هر قسمتی وظیفه و ظرفیت‌هایی دارد در این صورت، اگر قائل به این دسته بندی باشیم؛ می‌توان مشاغل اجرایی را به بازوی پیش‌برنده این بدن تشبیه نمود.

حال اگر بحث ارزش‌گذاری نیز مطرح گردد، معمولا سطوح و بخش‌های اجرایی سهم مهم‌تری را به خود اختصاص می‌دهند زیرا همه طرح‌ها، برنامه‌ها و لوازم بدین سبب آماده شده که در حیطه اجرا به نتیجه لازم دست یافته شود.

در این یادداشت به بررسی انواع مشاغل اجرایی می‌پردازیم تا شرحی کلی از این دسته مشاغل ارائه داده باشیم. دسته بندی های مختلفی را می‌توان در نظر گرفت که هر یک مبنای مختلفی دارد اما با توجه به موضوع کلی ما یعنی اجرا قاعدتا شغل‌های بسیار زیادی در این دسته بندی جای می‌گیرد اما نمی‌توان همه آن‌ها را بر شمرد و تنها باید به مشاغل مهم‌ و بارزتر که معرفی کننده این شاخه از مشاغل است اکتفا نمود. در پایان مقاله هم اشاراتی در خصوص وضعیت بازار کار و همچنین درآمد مشاغل اجرایی خواهیم داشت تا کلیتی از این شغل‌ها به دست داده باشیم.

موقعیت های شغلی ذیل بحث کلی مشاغل اجرایی

مدیر کنترل پروژه

به واقع یک مدیر کنترل پروژه، بسیاری از پروژه های صنعتی، عمرانی و غیره را پیش بینی و برنامه ریزی کرده و به لحاظ زمانی، نیروی انسانی و مالی پروژه ها را راهبری می نمایند. مدیر کنترل پروژه بررسی می نماید که پروژه مورد نظر به لحاظ زمانی طبق تعهد اولیه پایان پذیرد.

مدیر کنترل پروژه، همچنین بررسی هایی در باب بهره وری نیروی انسانی و نیز هزینه های مالی پروژه انجام داده و سعی می کند به بهترین نحو معضلات را مدیریت نماید. مدیر کنترل پروژه، به منظور انجام دقیق و صحیح وظایف خود فعالیت هایی چون، ساماندهی پروژه و همچنین نظارت و هدایت اجرای پروژه را برعهده دارد.

 در حقیقت پیش از شروع پروژه نیز وظایف متعددی بر مدیر پروژه مترتب است که از آن جمله می توان به مسایلی چون ریسک های بالقوه ای که ممکن است پروژه مورد نظر داشته باشد و یا  تحلیل ابعاد مختلف پروژه، زمان بندی پروژه و در نهایت برآورد هزینه های یک پروژه را نام برد.

کارشناس کنترل کیفیت

یکی از مهمترین متخصصانی که در طی پروسه تولید صنعتی نقش مهمی را ایفا می نماید کارشناس کنترل کیفیت است که به نوعی نتیجه زحمات ارکان مختلف تولید که همانا محصول نهایی است را به بوته آزمایش می‌گذارد. وظیفه بررسی ابعاد محصول تولیدی از جنبه های مختلف را مطابق با استاندارد های ملی و بین‌المللی برعهده این متخصصان است.

در واقع کار  یک کارشناس کنترل کیفی، بررسی فرآیندها و همچنین تولیدات صنعتی یک واحد خاص از نظر تطبیق با استاندارد های داخلی و جهانی است. یک کارشناس کنترل کیفیت بسته به توانایی های خویش می‌تواند در راه اندازی و مدیریت فرآیند های کنترل کیفیت نقش ایفا نماید.

وظایفی نیز برای این متخصص می‌شود متصور بود؛کارشناسان کنترل کیفی فارغ از این که در کدام یک از شاخه ها و حیطه های صنعت فعالیت نمایند، یکسری وظایف مشترکی دارند که در موارد زیر بتوان بدان ها اشاره نمود؛

• بررسی و تجزیه تحلیل داده های حاصل از بازخوردها مثبت و منفی مصرف کنندگان و انتقال آنها به سطوح مختلف مدیریتی

• بررسی کیفیت مواد اولیه و یا قطعات موجود که توسط تامین کنندگان مختلف فراهم شده و مرتب سازی این داده ها بر اساس کارآیی
• انجام تحقیقات پیوسته در زمینه راهکارهای نوین فرآیند های کنترل کیفیت
• کیفیت محصولات رابطه مستقیمی با بازدهی آن محصول تولیدی در جامعه و سلامت جسمی و روانی در سطح کلان اجتماعی دارد.

همین امر بیش از پیش اهمیت موضوع را برای ما روشن می‌نماید‌. بنابراین در این شغل ما با اجرای برخی قوانین و مقررات و تطبیق آن با استاندارد‌های موجود سر و کار داریم.

مدیر و کارشناس خرید و تدارکات

کارشناس یا مدیر تدارکات و خرید در واقع مسئولیت محوری فراهم نمودن وسایل و تجهیزات، خدمات و کالاهای مورد استفاده و نیاز را دارد. همچنین وی با بررسی هزینه‌ها و قیمت‌‌ها و نیز  کیفیت وسایل و کالاها و خدمت‌های موردنظر، مناسب‌ترین و ارزشمند ترین وسایل را برای نهاد، سازمان و یا شرکت خریداری می‌نماید.

  کارشناس یا مدیر تدارکات در حقیقت یکی از موقعیت های اصلی و اساسی یک نهاد، شرکت یا سازمان در راستای نیل به سمت هدف هایش بوده و نیز همه کارهایی که در ارتباط با تهیه خدمات و کالاهای مورد نیاز برای پیشبرد فرآیندها را در برمی‌گیرد.

 بخش تدارکات و خرید با همه قسمت های نهاد یا سازمان در ارتباط بوده و به واقع نوعی ساختار میان‌رده جهت ایجاد رابطه میان تامین‌کنندگان مواد اولیه با سازمان و یا شرکت است. از اهدف اصلی و اساسی بخش مدیریت تدارکات و خرید می‌توان به فراهم نمودن تجهیزات، خدمات و کالا  آن هم در زمان مناسب و مقتضی جهت استفاده در قسمت های  مختلف و برطرف نمودن نیازهای سازمانی و نهادی آن‌ها.

مدیر تدارکات و خرید با فراهم نمودن رابطه مناسب با قسمت‌های مختلف نهاد یا سازمان، از همه نیازهای آنان به خدمات، تجهیزات و کالا آگاهی های لازم را می‌یابد. در مرحله بعد با جستجوی هدفمند و گسترده در  قسمت‌های مختلف بازار و شناسایی تامین کنندگان حاضر، مناسب ترین آن‌ها را از منظر کیفیت و قیمت تمام شده، انتخاب نموده و در اختیار نهاد یا سازمان متبوع خود قرار می‌دهد.

مدیر تولید

در توضیح این حیطه شغلی باید عنوان نمود که یک مدیر تولید بصورت کامل بر روندهای عملی روزانه در زمینه میزان تولیدات مجموعه نظارت فعال داشته و در حقیقت، مسئول هماهنگی و برنامه‌ریزی استراتژیک و راهبردی محصولات موجود و محصولاتی که به تازگی تولید شده‌اند می باشد. مدیر تولید، تمامی فعل و انفعالات مربوط به ایجاد و تولید طیف وسیعی از فرآورده‌هایی چون ماشین‌ها، تجهیزات رایانه‌ای، فرآورده‌های کاغذی و غیره را هماهنگ، راهبری و مدیریت می نماید. البته بسته به اینکه کارخانه تولیدی مذکور چقدر بزرگ بوده و دارای چه میزان ظرفیت‌های تولیدی باشند، مدیر تولید صنعتی بر همه  یا قسمتی از کارخانه نظارت مستقیم خواهد داشت.

مدیر تولید مسئول اصلی پروژه‌ی کنترل کیفیت است و نیز باید کیفیت فرآورده‌های تولیدی را در سطحی استاندارد و قابل پذیرش اثبات تضمین نماید. مدیران تولید به طور معمول این استانداردهای کیفیت را از میان برخی از برنامه‌های استاندارد که برای محصولات و کارخانجات تعریف شده‌اند، انتخاب می‌نمایند.

در کنار این مشاغل می‌توان به هزاران شغل اجرایی دیگر هم اشاره داشت. از مدیریت یک شرکت تا مدیریت یک مجموعه ورزشی تا بسیاری از مشاغل دولتی را می‌توان در این دسته بندی جای داد. در بسیاری از دسته بندی‌هایی مشاغل اجرایی پیمان‌کاران و افرادی از این دست هم جای داده‌ می‌شوند و از آن جا که اجرا بسیار کلی است محدودیت خاصی نمی‌توان برای آن قائل شد.

رشته‌های تحصیلی جهت ورود به مشاغل اجرایی

دانش‌آموختگان طیف خاصی از رشته ها می‌توانند وارد مشاغل اجرایی گردند. از این رشته‌ها میتوان به مدیریت صنعتی، مدیریت تکنولوژی، کارشناسی کنترل کیفیت و غیره اشاره نمود. البته لازم به ذکر است که در صورتی که به جز مشاغل فوق بخواهید وارد سایر مشاغل اجرایی شوید با مدارک تحصیلی بسیار متفاوت تر هم امکان ورود فراهم است.
احتمالا در دستگاه‌های دولتی از سمت‌های اجرائی شنیده‌اید، بسیاری از افرادی که وارد این مشاغل می‌شوند لزوما فارغ التحصیل رشته‌های فوق نیستند بلکه با توجه به نیاز و همچنین موضوع کار مطابق تخصصی که دارند به فعالیت می‌پردازند.

امروزه تقریبا در همه مشاغل داشتن حداقل لیسانس الزامی است اما در بعضی از مشاغل بدون در نظر گرفت مدرک تحصیلی و با تکیه بر تجربه و تخصص هم می‌توان وارد بازار کار شد.

وضعیت اشتغال و بازارکار

از منظر وضعیت اشتغال، اگر دانش‌آموختگان این رشته‌ها علاقه‌مند به حضور در حیطه‌های صنعتی دولتی و خصوصی باشند شرایط نسبتا خوبی برایشان فراهم بوده و می‌توانند در قسمت کنترل کیفیت، مدیر تولید و مدیر تدارکات به فعالیت بپردازند.

اما با توجه به گستردگی مشاغل این حوزه فرصت‌های شغلی بیشماری را در رشته‌های مختلف می‌توان در نظر داشت. نکته حائز اهمیت این است که باید به تفکیک هر شغل در خصوص بازارکار آن صحبت نمود. بنابراین هر چند فرصت‌های شغلی این مشاغل بسیار مناسب است اما تعداد افرادی که قصد ورود به بازار کار دارند هم بسیار زیاد هستند به همین دلیل در توضیح کلی با تفکیک، باید گفت وضعیت نسبتا مطلوبی وجود دارد اما همچنان امکان ورود همه به بازار کار فراهم نیست و بسیاری از فارغ التحصیلان و متخصصان به مشاغل فرعی مشغول می‌شوند.

از منظر میزان حقوق و درآمد نیز قاعدتا مشاغل مدیریتی جزو مشاغلی با رده بالا محسوب شده و مزایای بیشتری را برای این افراد در بر دارد و ذیل بند مدیران در قانون جامع مدیریت خدمات کشوری تعریف می‌شوند. بنابراین می‌توان امیدوار بود که در سطح کلان مشاغل اجرایی حقوقی بیش از پنج میلیون تومان به شاغلان اختصاص یابد و در حداقل مورد هم بیش از چهار میلیون تومان برای مدیران.

در مشاغلی چون کارشناس کیفیت، کارشناس تدارکات و غیره نیز وضعیت اشتغال بصورت نسبی در وضعیت خوبی بوده و از نظر درآمد نیز اگر در بخش دولتی باشند ذیل قوانین جامع در این زمینه تعریف شده و اگر در بخش خصوصی باشند نیز بسته به میزان تعهد، تخصص و تجربه دریافتی های متفاوتی خواهند داشت. در حال حاضر در مشاغل مذکور نیروی زیادی جذب می‌شود که پایه حقوق در نظر گرفته شده برای آن‌ها حداقل دو میلیون تومان است و امکان افزایش حقوق و درآمد تا چهار میلیون تومان هم وجود دارد و این موضوع بسته میزان توانایی و موفقیت هر فرد در جایگاه شغلی خود دارد.