آشنایی با مشاغل ساختمانی

یکی از نیازهای جامعه در همه عصرها بحث مسکن و ساختمان بوده و هست. می توان گفت بحث ساخت وساز ساختمانی و مشاغل مربوط به آن از مهم ترین بخش های اقتصادی کشور است و به طور مستقیم و غیر مستقیم نزدیک به 20 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور به همین صنعت وابسته است.

 مشاغل ساختمانی از مهندس ناظر گرفته تا کارگران ساده ساختمانی کاری بسیار حساس و به نوبه ی خود مشکل دارند. اگر یک مهندس ناظر ساختمانی از نظر استحکام ساختمانی مطمئن نباشد، اگر کارگران ساده از میزان مصالح مورد نیاز و استاندارد استفاده نکنند و... به نوعی با جان هموطنان خود بازی کرده اند. از مهم ترین مسائل مربوط به مشاغل ساختمانی باید گفت که برخی از فعالیت ها در این شغل فصلی بوده و افراد شاغل در این شغل حتماً باید چندین مهارت از این کار را داشته باشند که در تغییرات فصولی بیکار نباشند. مشغولان در مشاغل ساختمانی بسیار بیشتر از افراد شاغل در مشاغل دیگر دچار مصدومیت و یا فوت می شوند. همه ساله در روزنامه ها و رسانه های عمومی می بینیم که بر اثر رعایت نکردن مباحث ایمنی نیروهای انسانی دچار معلولیت های گوناگون می شوند. آمارها نشان می دهد افراد در زیر سن 40 سالگی در مشاغل ساختمانی بیشترین مصدومیت و حوادث را به خود اختصاص داده اند که از این مطلب می توان به این نتیجه رسید که افراد با سابقه کار کمتر حتماً نیاز به آموزش های ایمنی دارند تا از بروز حوادث پیشگیری شود و آمار حوادث ساختمانی کاهش یابد. در ایران 35 درصد از حوادث شغلی در همین صنعت است که متأسفانه بیشترین آنها منجر به فوت می شود. از شاغلان ساختمانی انتظار می رود به استاندارد و سالم بودن تجهیزات و ماشین آلات مخصوص شغل خود، آموزش دیدن به استانداردهای اصول کاری، عدم سهل انگاری و توجه به قوانین و مقررات ایمنی بسیار دقت کنند. از نظر دستمزد، شاغلان ساختمانی بسیار متفاوت هستند و درصد بالایی از آنها شغل دومی به جز مشاغل ساختمانی دارند. از نقطه اشتراک آنها می توان به نبود قوانینی به ثبات و محکمی بیمه برای آنان نام برد و از افراد در طول یک پروژه از طریق کارفرما برای حوادث غیر مترقبه و ناگهانی بیمه می شوند و این افراد برای آینده خود باید از بیمه های آزاد استفاده کنند. درصد عرضه و تقاضا و در حالت کلی شرایط اقتصادی و نوسانات مربوط به مسائل ساختمانی در شغل این افراد تأثیر زیادی دارد به طوری که گاهی میزان بیکاری این شاغلان به سال هم می کشد.

مشاغل ساختمانی چیست ؟

نیاز به مسکن جز سه نیاز اساسی انسان در طول زندگی خویش از کودکی تا مرگ است. نیازی که تامین آن همواره یکی از دغدغه‌های مهم آدمها بوده است. ساختمان‌ها و سازه‌ها این نیاز انسان را برطرف کردند و به سرپناه انسان تبدیل شده‌اند. در گذشته انسان خودش مجبور بود مسکن خود را بسازد. اما با پیشرفته انسان، افراد متخصص انجام این مهم را برعهده گرفتند افرادی که می‌توانستند یک سازه یا ساختمان بسازند و در مشاغل ساختمانی مشغول به کار بودند. این افراد از مهارت ساختن و تولید یک سازه یا ساختمان برخوردار بودند.

با توجه به توضیح بالا می‌توان مشاغل ساختمانی را یکی از قدیمی‌ترین مشاغلی عنوان کرد که برای انسان ایجاد شده است. اما در ادامه مشاغلی را بررسی خواهیم کرد که بسیار جدید هستند، به این اعتبار که انبوه سازی در دنیای صنعتی زمینه به وجود آمدن این مشاغل جدید را فراهم آورده است و قدیمی بودن ساخت و ساز تاثیر چندانی در این مشاغل نداشته است. علاوه بر بررسی مشاغل میزان درآمد، وضعیت استخدامی و بازار کار این رشته شغلی را نیز بررسی خواهیم کرد.

مشاغل ساختمان

امروزه ساختن یک ساختمان نیاز به افراد متخصص و دارای تجربه زیادی دارد. ایمنی ساختمان به افرادی نیاز دارد که بتوانند این هدف را به درستی انجام دهند هدفی که مستقیما با جان انسان‌ها  سر و کار دارد. پس طراحی، ساخت و ایمن‌سازی ساختمان‌های کار هرکسی نیست و باید تخصصی در این حوزه ورود پیدا کرد. تهیه مصالح و انواع و اقسام وسایل مورد نیاز یک ساختمان، لوله کشی، برق و گاز از نیازهای هستند که باید توسط افراد کاردان و متخصص برطرف شوند. علم معماری و نقشه کشی، برق کشی،  لوله کشی، نقاشی ساختمان و... به کمک ساخت خانه امن و خوب برای افراد مختلف جامعه آمده است تا با استفاده از این علوم ساختمانی  ایمن و در خور شان انسان ها ساخته شود تا آنها بتوانند زندگی خود را درون آن ساختمان به خوشی داشته باشند.

انواع مشاغل ساختمانی و بازار کار

امروزه ساخت یک ساختمان و خانه نیاز به افراد و تخصص‌هایی دارد که در زیر به تعدادی از آنها می‌پردازیم:

 مهندس عمران

طراحی برنامه ریزی و ساخت یک پروژه ساختمانی بر عهده مهندس عمران است. او از صفر تا ۱۰۰ یک ساختمان را  طراحی کرده و سپس میزان کار و غیره آن را محاسبه می کند. او کلید اجرایی نیز هست و باید به طور صحیح کار ساختمان را پیش ببرد تا در موعد مقرر پروژه ساخته شود. نظارت در طور پروژه نیز بر عهده اوست. مهندس عمران به صورت تمام وقت کار می کند. همچنین در صورت نیاز ممکن است در خارج از زمان کار بر روی پروژه کار کند.

مهندس عمران باید  صلاحیت کار برای پروژه ها را داشته باشد که این صلاحیت از سوی سازمان نظام مهندسی ساختمان و پروانه ای به نام پروانه اشتغال به مهندسین عمران دارای صلاحیت داده می شود. مهندسین عمران می‌توانند در شرکت‌های خصوصی و دولتی مشغول به کار شده بر روی پروژه‌های آنها کار کنند. همچنین با داشتن شرایط لازم یک مهندس عمران میتواند در دانشگاه تدریس کند و یا به پژوهشگری مشغول شود.

 حقوق مهندسین عمران بسته به  مکانی است که در آن کار می‌کنند، که معمولاً شرکت‌های خصوصی بزرگ حقوق بیشتر است. حقوق ماهیانه یک مهندس عمران به طور متوسط در شرکت های کوچک بین ۹۰۰ هزار تومان تا ۴۵ میلیون تومان است.

مهندس معماری

همچون مهندس عمران، مهندس معمار نیز باید پروانه اشتغال خود را از سازمان مهندسی کشور دریافت کند. مهندس معمار می تواند در شرکت های دولتی و خصوصی برای کار بر روی پروژه های ساختمانی و غیره استخدام شود. همچنین طراحی ماکت و طراحی معماری داخلی از دیگر از شغل های مهندس معمار است که علاقمندان می توانند  این شغل ها را انتخاب کنند. درآمد مهندسین معمار در شرکت های کوچک ماهانه به طور متوسط متغیر بین ۹۰۰ هزار تومان تا ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می باشد که البته بسته به شرایطی که در آن مهندس معمار کار می کند متفاوت است.

 مهندس برق ساختمان

برق یکی از نیازهای اساسی یک ساختمان است و کسی که این نیاز را برطرف می کند برق کار ساختمان است. او که در زمینه سیم کشی الکتریکی ساختمانی، ماشین های ایستگاهی و تجهیزات آن تخصص دارد معمولا به دو گروه برق عمومی و برق کار صنعتی تقسیم می شود. مهندس برق ساختمان از مشاغل ساختمانی مهم به حساب می‌آید.

 وظایف او طراحی و نصب سیم های برقی و روشنایی بررسی ایمنی کار و نصب تجهیزات حفاظتی و غیره در یک ساختمان می باشد. بازار کار برقکاران ساختمان خوب است و با توجه به نیاز به برق در هر ساختمانی آنها می‌توانند استخدام شرکت‌های دولتی یا خصوصی شوند یا در صورت دارا بودن شرایط به صورت انفرادی به کار مشغول شوند. از میزان دقیق در آمد برف باران به دلیل تفاوت کار آن ها و شرایط متفاوت اطلاعاتی در دست نیست.

مشاغل ساختمانی قاعدتا با کار بنا‌های زیادی گره خورده است، بنابراین معرفی انواع بنا ها هم خالی از اشکال نیست.

 گچ کار ساختمان

 روکاری بدنه دیوارهای یک ساختمان برعهده گچ کار است. او باید روی آجرهای ساختمان را با استفاده از گچ سفید یا رنگی بپوشاند. او میزان دقیق مواد را اندازه گیری کرده و با آماده کردن آن را بر روی سطوح دیوار ثابت می کند همچنین گچکارهای ماهرتر به کارهای تزئینی در این حوزه می پردازند. این افراد می‌توانند به‌صورت استخدامی و مستقل مشغول به کار شوند. با توجه به گستردگی کاری و تفاوت بالای کار میزان درآمد مشخص نمی توان برای  گچکاران در این حوزه در نظر گرفت.

 کارشناس تاسیسات

 بخش تاسیسات یک ساختمان از بخش‌های کلیدی و حساس یک ساختمان می باشد که امنیت آن بسیار مهم است و باعث آسایش و رفاه خانواده ها در یک ساختمان می شود. تاسیسات بهداشتی، حرارتی و برودتی از انواع تاسیسات هستند که کارشناس تاسیسات و وظیفه نصب طراحی و ساخت آن‌ها در یک ساختمان را دارد. ایمنی، راه اندازی، نقشه کشی تاسیساتی و تعمیر وسایل و تجهیزات آسیب‌دیده از وظایف دیگر مسئول تاسیسات است. او میتواند در بخش دولتی و خصوصی استخدام شده یا خود به صورت مستقل مشغول به کار کارشناسی تاسیسات ساختمانی شود.

 نقاش ساختمان

زیبایی داخلی و خارجی یک ساختمان باعث بهتر و زیباتر دیده شدن آن ساختمان می شود. نقاش ساختمان یک متخصص هنری است که با استفاده از رنگ ها و وسایل خود به زیباسازی محیط داخلی دیوار ها و سقف ها و محیط خارجی یک ساختمان می‌پردازد. آماده کردن رنگ، رنگ کردن سطوح قدیمی و تعمیرات آن ها از وظایف دیگر نقاشان ساختمان است.  فردی که به شغل نقاشی ساختمان علاقه دارد باید  ذوق هنری نقاشی نیز داشته باشد تا بتواند در کار خود موفق شود.

 نقاشی ساختمان در آموزشگاه ها، آموزش داده می شود. نقاشان ساختمان می توانند در شرکت‌های ساختمانی خدماتی، تعمیراتی و غیره استخدام و مشغول به کار شوند و یا در صورت داشتن شرایط لازم،  مستقلا به کار نقاشی ساختمان مشغول شوند.  میزان درآمد ماهیانه نقاشان ساختمان متفاوت است که بسته به شرکتی که در آن کار میکند یا میزان مهارتی که دارد کم یا زیاد می‌شود.

بازارکار و درآمد مشاغل ساختمانی

مشاغل ساختمانی بازار کار نسبتا وسیعی را به خود اختصاص داده‌اند. بسیاری از مهندسان معماری و عمران در شرکت‌های مختلفی که خود تاسیس کرده‌اند مشغول به کار می‌شوند و از سوی دیگر امکان استخدام آن ها در بسیاری از مراکز دولتی و خصوصی هم فراهم است.

اما عمده مشاغل این حوزه به صورت شخصی و فردی ایجاد شده‌اند. بخش زیادی از ساخت و ساز ها و کار‌های تاسیساتی در کشور ما توسط افراد فنی صورت می‌گیرد که به صورت خصوصی فعالیت می‌کنند و احتمالا تحصیلات چندانی هم ندارند.

درآمد مشاغل ساختمانی هم مثبت ارزیابی می‌شود. تمام مشاغل ساختمانی را می‌توان حرفه‌ای دانست از این رو حقوقی که برای خدمات ساختمانی پرداخته می‌شوند به مراتب بیشتر از بسیاری از کار‌های ساده است. برای مثال دستمزد یک بنا حدود سه برابر یک کارگر ساده است.

مهندسان برق ساختمان نیز درآمد قابل توجهی دارند و با توجه به این که از ابزار و کالای مصرفی هم استفاده نمی‌کنند بخش زیادی از درآمد آن‌ها سود خالص است به همین دلیل هم با سرمایه بسیار کم و صرف داشتن علم و تخصص در این زمینه می‌توانند وارد این کار شوند ماهانه بیش از پنج میلیون تومان درآمد داشته باشند.

درآمد مهندسان عمران هم با توجه به نرخ تورم سال به سال در حال افزایش است. به طوری که از سال 94 به بعد درآمد آنها نزدیک به دو برابر شده است. در سایر مشاغل هم این موضوع وجود دارد.

از معایب کار ساختمان می توان به سخت بودن برخی از کارها ساخت ساختمان اشاره کرد. همچنین خستگی و احتمال مرگ و خطرناک بودن برخی از کارهای ساختمان از دیگر معایب آن است.