آشنایی با مشاغل مدیریت پروژه

اگر در یک شرکت بزرگ کار کرده باشیم بهتر می توانیم مدیریت یک پزوژه را درک کنیم و شاید به طوری می توان گفت که بالاترین شخصیت که در شرکت با شما بیشترین ارتباط را داشته باشد،همان مدیر پروژه ی شماست.

مدیر پروژه در اصل عصای قابل اعتماد کارفرما یا رئیس یک شرکت و یا سازمان است و او از طریق مدیریت پروژه می تواند جزئیات نفرات مشغول درآن پروژه را دنبال کند. مدیر پروژه در زمینه های مانند عمران،صنایع،معماری،مدیریت صنعتی،کامپیوتر،مکانیک و مهندسی برق باید تحصیل کرده باشد. مدیریت پروژه مجموعه ای از مهارت ها،دانش و تکنیک ها را می طلبد که شخص باید حتما به آنها آگاه باشد. از جمله ویژگی های مهم مدیرپروژه هماهنگ کردن و ارتباط داشتن با کلیه اجزا، مشخص کردن از اهدافی که که در پروژه خود دارند، زمان شناسی و دارا بودن شمع اقتصادی بالا و کنترل هزینه ها و هم چنین برنامه ریزی است. از مهم ترین تاکیدها برای شاغلان در مدیریت یک پروژه برنامه ریزی است، اگر فرضاً پایان پروژه در زمان برآورد شده به اتمام نرسد علاوه بر زیان دیدن اقتصادی باعث می شود که دیگر برنامه ها برای شروع پروژه جدید به مشکل بخورد. شاغلان مدیریت پروژه معمولا حقوق بالایی دارند در ایالات متحده میانگین دریافتی دستمزد یک مدیر پروژه 125 هزار دلار و در ایران مدیر پروژه کمتر از 4 میلیون قرارداد نمی بندد،البته باید گفت این رقم در شهرهای مختلف و مواردیبا شرایط خودشان نیز متفاوت است. پیش بینی های صورت گرفته به این صورت است که در ده سال آینده، کارفرمایان به چیزی حدود 90 میلیون مدیر پروژه نیاز دارند. از مهارت هایی که مدیران پروژه باید داشته باشند  باید به چگونگی رهبری یک تیم و یا گروه، انتقال دادن خواسته های خود به نحو درست ، عمل گرا و واقع بین بودن و همچنین دارا بودن قدرت پیش بینی از اوضاع آینده اشاره کرد. مدیر پروژه باید بداند که موفقیت و به سوی پیروزی حرکت کردن او به تیم و گروهی که او مدیر اوست وابسته است، باید بداند انگیزه ایجاد کردن بسیار مهم است. شاغلان مدیر پروژه باید در جلسات که با کارفرما، پیمانکار و یا مشاوره های خود دارند بتوانند همه ی برنامه های خود را توجیح کنند و دلیل قبول شدن و یا عدم قبول شدن پروژه ای توسط خودش را با منطق بیان کنند. همچنین مدیر پروژه باید گزارش خوبی از فعالیت های در حال اجرا و همچنین آینده پروژه بیان کنند. مدیر پروژه بودن یک علم در کنار هنر مدیریت است که شاغلان مدیر پروژه حتماً باید آموزش های لازم را بگذرانند. شاغلان مدیر پروژه در حقیقت کلید پیروزی کارفرمایان و به طور کلی سازمان خودشان هستند.

مشاغل مدیریت پروژه چیست ؟

مفهوم مدیریت به عنوان یکی از مهمترین مفاهیم در حوزه اجتماعی و اقتصادی زندگی انسان می‌تواند به مجموعه ای از فرایند های برنامه ریزی، طراحی، نظارت، اجرا و نتیجه گیری وپایان بندی یک سازمان یا یک کار خاص گفته شود. مدیریت همچنین هنر انجام امور با و به وسیله دیگران، فرآیند تصمیم گیری در سازمان‌ها، علم و هنر هماهنگی بین امور در یک سازمان یا یک پدیده ی کاری و در کل می توان نقش یک رهبر و رابط را برای یک مدیر در نظر گرفت.

یک مدیر باید وظایفی همچون ؛ هماهنگی، تصمیم گیری، برنامه ریزی، سازماندهی، نوآوری، رهبری، ارتباطات، انگیزش و کنترل را باید به نحو صحیح انجام دهد. مدیریت همچنین فرآیند هدایت تشکیلات انسانی به صورت موثر برای رسیدن به نتایج مطلوب از طریق تخصیص و مصرف صحیح و دقیق منابع است. مدیرت پروژه نیز شامل این تعریف‌ها می شود.

پروژه های مختلف همواره به یک مدیر مدبر نیاز ضروری دارند تا بتوانند به نتیجه ای که هدف مشخص کرده است برسد و مطلوب باشند. مدیر یک پروژه باید توانایی این را داشته باشد که همه آنچه در تعاریف مدیریت آورده شد را بر روی پروژه مد نظر اعمال کند و در نقش یک کنترل کننده، هماهنگ کننده، تصمیم گیرند و رهبر مدیریت کند.

با کار در یک شرکت یا یک پروژه ی‌ کاری اهمیت جایگاه ونقش ویژه و تاثیرگذار «مدیریت پروژه» را درک خواهیم کرد و به این مهم اگاه خواهیم شد که نبود این سمت یعنی نبود تشکیلات، سازماندهی و پروژه. در یک پروژه رابط بین کارفرما و ریاست با افرادی که پروژه را انجام می دهند نیز توسط پروژه مدیریت انجام می شود مدیر پروژه همچون مربی در زمین فوتبال عمل می کند که مسئول هماهنگ کنندگی بازیکنان زمین است. مدیریت پروژه در زمینه های مختلف مانند معماری ، صنایع ، عمران مدیریت صنعتی و غیره دارای رشته تحصیلی می باشد. پس نهایت می‌توان به این نتیجه رسید که  فرآیند کاری یک مدیر پروژه به پنج دسته تقسیم می‌شود. آغاز، برنامه ریزی، اجرا، نظارت، کنترل، اتمام

در این یادداشت به بررسی مشاغل مختلف این حوزه می‌پردازیم و شرحی کوتاه بر هر یک از آن‌ها خواهیم داشت و در ادامه به بررسی وضعیت استخدامی، فرصت‌های شغلی، درآمد و بازار کار و همچنین مباحثی در خصوص مزایا و معایب این مشاغل مطرح خواهیم کرد.

 مشاغل مدیریت پروژه 

 مشاغل مدیریت پروژه در بسیاری از حوزه ها وجود دارد و هر پروژه و شرکتی معمولا مدیریت پروژه هم هست. مشاغل به صورت مستقیم از طرف شرکت یا سازمانی یک پروژه را به مدیر پروژه می‌سپارند قول انجام و به نتیجه رساندن پروژه محسوب می‌شود. حوزه های مختلف عمرانی، صنعت، معماری، صنایع مختلف، برق و ساختمان و... همواره باید یک مدیر پروژه کنار خود داشته باشند.

البته بسیاری معتقدند برخلاف آنچه در کشور ما جاری شده است می‌توان برای پروژه‌های غیر صنعتی و غیر مهندسی هم مشاغلی در نظر گرفت. برای مثال ممکن است پژوهشی در خصوص تاب‌آوری شهری ایجاد شود که نیازمند افرادی برای مدیریت نیرو‌ها و انجام تحقیقات و جمع آوری داده‌ها و غیره داشته باشد. اما با توجه به این که این شماغل در کشور ما چندان رایج نیستند معمولا در دسته مشاغل مدیریت پروژه جای ندارند. به همین دلیل بیشتر مشاغلی که در ادامه عنوان خواهیم کرد مربوط به رشته‌های مهندسی و یا علوم تجربی هستند.

 انواع مشاغل مناسب برای مدیران پروژه

 هماهنگ کننده پروژه

همه اطلاعات امکانات افراد حاضر در پروژه زیر دست این نوع از مدیران است و این افراد باید به نحو صحیح با جلسات و ...  هماهنگی و نظارت یک پروژه را به عهده بگیرند. در واقع منظور از هماهنگ کننده پروژه همان مدیر پروژه است. مدیر پروژه علاوه بر مسئول بودن در انجام یک پروژه سایر وظایف جانبی را هم بر عهده دارد.

 مسئول زمانبندی پروژه

 البته شاید نتوان به عنوان یک شغل جدا از آن یاد کرد اما در بسیاری از موراد افرادی خاص را به زمان بندی و ارزیابی مشغول می‌کنند. یک پروژه اگر در زمان مناسب خود انجام نگیرد همواره دارای امکان شکست است شکست نخورد به نتیجه مطلوب نخواهد رسید. البته در برخی مواقع هم مشکلاتی برای پروژه پیش می آید که زمان بندی آن دچار اختلال می شود.  مسئولیت تمام این اتفاقات مسئول زمانبندی یک پروژه است که زیرمجموعه مدیران پروژه تعریف می شود. او باید بتواند زمان بندی شیشه ای بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته طراحی کند و اگر هم مشکلی برای این زمان ماند پیش آمد آن را رفع کند. البته بیشتر این کارها به نوعی فن هستند.  همچنین مسئولیت نرم افزاری یک پروژه هم دست مسئول زمانبندی است.

  دستیار مدیر پروژه

مدیران پروژه همواره نمی توانند همه کارها را مدیریت کنند و امکان حضور دائمی آنها بر سر پروژه قاعدتا وجود ندارد. به یک معیار و کمک برای خود نیاز دارند که وقتی مدیر پروژه حضور ندارد که بتواند جایگزین او شود و پروژه را به پیش ببرد. البته این دستیاری فقط در زمان های نبود مدیر پروژه نیست بلکه کارهای مختلفی  هم زیر نظر مدیر پروژه به دستیار مدیر پروژه داده می شود.

 مدیر پروژه

وظیفه اصلی او به نتیجه رساندن پروژه است و صفر تا صد یک پروژه توسط او هماهنگ و اجرا می‌شود. هر پروژه ای قطعا یک مدیر پروژه دارد گاها مدیر پروژه به جای تمامی مشاغلی که گفتیم و در ادامه خواهیم گفت انجام وظیفه می‌کند.

 مدیر پروژه ارشد

 این فرد چند پروژه را به صورت همزمان به پیش می‌برد و زمانی که چند پروژه همزمان در حال  اجراء است مسئولیت هماهنگی بین این پروژه‌ها را دارد. مدیران ارشد پروژه گاها به دنبال دستیابی به یک هدف بزرگ هستند که برای رسیدن به آن ابتدا یک پروژه را به افراد مختلف به صورت جداگانه می‌سپارند و سپس اقدام به مدیریت آن می‌کنند.

مدیر کنترل پروژه

در حال حاضر تعداد زیادی از افراد به این کار مشغول می‌شوند بر خلاف آن چه در عنوان پیداست این کار بسیار فراتر از مدیریت است و بیشتر کاری تخصصی در جهت بهبود فرآیند پیشرفت پروژه به حساب می‌آید. نمی‌توان یک پروژه را بعد از اتمام آن مورد بررسی و ارزیابی قرار داد بلکه در هر مرحله پروژه باید مورد آزمایش قرار بگیرید. از آن جا که احتمال ناکارآمدی پروژه‌ها در پایان کار بسیار زیاد است از مدیر کنترل پروژه استفاده می‌شود تا تضمینی برای کیفیت کار و همچنین صحیح بودن مراحل انجام پروژه باشد.

  بازارکار

 مدیر پروژه می تواند در اکثر پروژه های بخش صنایع و عمران استخدام شود.  موارد همچون ساخت‌وساز ساختمان،  راه و غیره، فناوری اطلاعات پزشکی بازاریابی تولید کارخانجات و غیره هستند که به عنوان بازار کار مدیریت پروژه شناخته می‌شوند. بخش دولتی و بخش خصوصی همواره برای پیشبرد پروژه های خود به مدیران پروژه‌هایشان نیاز دارند. یک مدیر پروژه می‌تواند در یک شرکت دولتی استخدام شود و یا به صورت استخدامی و قرارداد کار کند.  این شورا همچنین با توجه به رشد تکنولوژی و صنایع اهمیت بیشتری نسبت به گذشته پیدا کرده است.

 درآمد

 میزان حقوق و درآمد یک مدیر پروژه با توجه به گستردگی حوزه کاری آن متفاوت است اما مانند همه شغل های مدیریتی از درآمد سطح بالا برخوردار است. بر اساس آمار حقوق دستمزد یک مدیر پروژه که در شرکت‌های کوچک مشغول به کار بین ۱۰ میلیون تومان تا ۵۵ میلیون تومان است شرکت های بزرگ این میزان متغیر بین ۱۱ میلیون تومان تا ۶۷ میلیون تومان می باشد. بنابراین درآمد سالیانه شاغلان این گروه شغلی هم متوسط است اما امکان پیشرفت در آن وجود دارد.

جالب است بدانید درآمد همتایان این افراد در خارج از کشور و کشور‌هایی مانند استرالیا، آلمان و آمریکا گاه به بیش از ده برابر هم می‌رسد. البته یکی از دلایل این اختلاف درآمد افزایش نرخ دلار است.

مزایا و معایب

 مزایای کار مشاغل مدیریت پروژه را می توان بازار مناسب و بدون اشباع و حقوق بالا و پرستیژ اجتماعی خوب نسبت به دیگر کارها برشمرد. اما مسئولیت سنگین، امکان شکست پروژه، زمان کاری متغیر و حاضر بودن روی پروژه در هر زمان را می‌توان از معایب این شغل برشمرد.

بنابراین همانطور که در متن هم اشاره کردیم بهتر است برای موفقیت در این کار با تیم‌های تخصصی که وظایف به طور مشخص تفکیک شده است فعالیت کنیم چرا که احتمال شکست پروژه وجود دارد و این موضوع به معنای بر باد رفتن همه تلاش‌های شماست.

چگونه در این شغل موفق شویم؟

بسیاری از مشاغل تخصصی نیستند. برای مثال مشاغل مدیریتی در یک شرکت یا کارخانه به راحتی قابل یاد گرفتن هستند و از رویه‌های ثابتی پیروی می‌کنند اما مشاغل کنترل پروژه بسیار دشوار هستند. در این کار شما با احتمالات سر و کار ندارید. یا کار شما خوب پیش می‌رود و یا به کلی به هم می‌ریزد. بنابراین شما باید با اطمینان کامل از تخصص خود وارد این حیطه شغلی شوید.

برای ورود بهتر به این کار ایتدا باید دانش خوبی در این زمینه کسب کنید و در مرحله بعد تلاش کنید تا رزومه مناسبی کسب کنید. اما مهم‌تر این باید به مطالعه در خصوص پروژه‌های مشابه اشاره کرد. بسیاری از پروژه ها قبلا توسط برخی از محققان در خارج از کشور انجام شده است و اگر شما بتوانید در خصوص آن اطلاعاتی به دست آورید قاعدتا کار خود را بهتر پیش می برید.