آشنایی با شغل و رشته مهندسی عمران

شروع رشته مهندسی عمران به چند هزار سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد. می توانیم بگوییم این رشته ابتدا در مصر باستان و رومیان شکل گرفته و بعدها در سراسر جهان ترویج یافته است. البته منظور از رشته، گرایش دانشگاهی نیست بلکه شاخه ای از فن است که در گذشته وجود داشته و روز به روز نیز تکامل یافته است.

عمران و معماری همواره اهمیت ویژه‌ای برای بشر داشته است. در ابتدا نیاز انسان زمینه رجوع به این نوع مهندسی را فراهم کرد اما در ادامه مهندسی عمران گسترش بیشتری پیدا کرد و فراتر از نیاز انسان به سر پناه رفت.
در حال حاضر مهندسی عمران یکی از مشاغل حرفه‌ای و بسیار جذاب به حساب می‌آید که افراد زیادی در آن مشغول به کار هستند. پرسش‌های زیادی در خصوص ورود به این شغل وجود دارد. اغلب دانشجویان دوست دارند در خصوص آینده شغلی این رشته بدانند و فارغ التحصیلان مایل هستند تا در خصوص نوع مشاغل و درآمد مهندس عمران بدانند. در این مقاله ابتدا به بررسی مهندسی عمران به عنوان یک رشته دانشگاهی خواهیم پرداخت و سپس مزایا و معایب و همچنین مهارت‌ها و وظایف مهندس عمران را بررسی خواهیم نمود.

دانشگاه‌های مهندسی عمران

دانش آموزان علاقه مند به رشته مهندسی می توانند در دانشگاه های، ایت الله بروجردی، اردکان، اصفهان، اراک، ارومیه، الزهرا، ایلام، بجنورد، بناب، بوعلی سینا، تبریز، تربیت دبیر شهید رجایی، تفرش، دامغان، بیرجند، دانشگاه تخصصی فناوری نوین آمل، تربت حیدریه، جیرفت، خلیج فارس، تهران، صنعتی اراک، رازی کرمانشاه، زابل، سلمان فارسی، شهید مدنی، صنعت نفت، شهید بهشتی، حکیم سبزواری، زنجان، سمنان، سیستان و بلوچستان، شاهد، شاهرود، شهرکرد، کرمان، اهواز، شیراز، صنعتی اصفهان، خواجه نصیر، جندی شاپور، صنعتی اصفهان، هویزه، مازندران، علم و صنعت،  امیرکبیر، صنعتی شریف، هرمزگان، لرستان، کاشان،کردستان، گیلان، گلستان، فردوسی، یزد و غیره مشغول به تحصیل شوند.

دروس تخصصی رشته ی مهندسی عمران در مقطع کارشناسی عبارتند از : تحلیل سازه، متره و برآورد و پروژه، مهندس محیط زیست ، پروژه سازه های بتون آرمه ، پروژه سازه های فولادی ، سازه های فولادی ۲ ، فولاد ۱، مهندسی پی ، روش های اجرایی ، ساختمان راهسازی ، روسازی راه و غیره .

 گرایش مهندسی عمران در دوران تحصیلات تکمیلی

معرفی گرایش مهندسی سازه 

در این گرایش به بررسی و تحلیل سازه‌ها می‌پردازند. یکی از پر طرفدارترین رشته‌های مهندسی به حساب می‌آید که ظرفیت زیادی نسبت به دیگر گرایشات هم دارد.  این گرایش در زمینه‌های مختلفی نیز کاربرد دارد و می‌توان آن را با بسیاری از دروس سایر رشته‌های مهندسی نیز قیاس نمود. مهندسی سازه یکی از نمود‌های بزرگ در علم مهندسی به حساب می‌آید که در توسعه زیر ساخت ها و همچنین شهرسازی اهمیت ویژه‌ای دارد.

 معرفی گرایش مهندسی زلزله

معمولا از این گرایش برای ایجاد طرح‌های مقاوم سازی منازل و سازه‌ها در برابر زلزله استفاده می‌شود. با توجه به زلزله خیز بود مناطق کشور امید می‌رود تا در آینده بیش از گذشته از مهندسان این رشته استفاده شود. با توجه به این که خسارت زلزله برای دولت و مردم بسیار زیاد است طبیعی است که سرمایه گذاری‌ها و جذب نیرو‌هایی نیز در این حوزه صورت گیرد.

معرفی گرایش مهندسی ژئوتکنیک

مهندسی خاک برای ساخت و ساز اهمیت زیادی دارد. سال‌هاست که هنگام ساخت و ساز و انجام پروژه‌های عمرانی از مهندسان این حوزه استفاده می‌شود. شناسایی و ارزیابی نوع خاک توسط این مهندسان و مشخص نمودن بار خاک در ساخت و ساز‌ها به دقت صورت می‌گیرد. با توجه به این که سازه های موجود روی خاک احداث می شود می توان گفت مهندسی خاک و پی در ارتباط مستقیم با مهندسی سازه می باشد. برای احداث شهرک‌ها و حتی احداث ساختمان‌ها در حال حاضر این این مهندسان استفاده می‌شود. البته چون عمده کاربرد این رشته در ساختمان سازی است مثال‌های ما نیز در این جهت است در صورتی که ساخت فرودگاه‌ها و همچنین انجام هر گونه زیر ساختی چون راه و راه آهن نیز زیر نظر این مهندسان صورت می‌گیرد.

معرفی گرایش مهندسی حمل و نقل 

در گرایش حمل و نقل نیز به انواع حمل و نقل توجه می‌شود این گرایش که نسبت به بسیاری گرایشات از لحاظ کاری کلی تر اما از لحاظ موضوعی جزئی تر است در توسعه زیر ساخت‌های ارتباطی اهمیت زیادی دارد.

معرفی گرایش مهندسی راه و ترابری

در این گریش به بررسی امکان ایجاد طرح‌های راه و ترابری و موانعی که بر سر این طرح‌ها وجود دارد پرداخته می‌شود.
همانطور که احتمالا متوجه شدید بسیاری از گرایشات مهندسی عمران به یکدیگر مرتبط هستند و حتی بخش‌های زیادی از آن و حتی دروسی که می‌گذرانند نیز مشترک است. اما تفکیک‌های صورت گرفته زمینه انجام تخصصی امور مهندسی را ایجاد کرده است.

معرفی گرایش ساختمان های هوشمند

یکی از جدید ترین گرایشات مهندسی عمران است که به موضوع حفاظت از ساختمان‌ها می‌پردازد. البته این گرایش مباحث زیادی را در بر می‌گیرد اما عمده آن چه در این رشته تدریس می‌شود مربوط به واکنش ساختمان در برابر تغییراتی است که اتفاق می‌افتد. سیستم‌های حفاظتی، درب و پنجره‌ها، کنترل آتش سوزی و اخطارهایی از این قبیل را در این گرایش بررسی می‌کنند.

معرفی گرایش مهندسی و مدیریت منابع آب 

با توجه به پیچیدگی و گستردگی شهر‌ها و همچنین افزایش جمعیت ، تولید فاضلاب‌ها بسیار زیاد شده است و هدایت و کنترل و حتی طراحی این طرح‌ها نیز مستلزم مهندسی بسیار دقیقی می‌باشد. از این رو گرایش مهندسی و مدیریت منابع آب شکل گرفته است تا بتواند در جریان شهرسازی و مدیریت آن به کنترل آب و فاضلاب شهری بپردازد.

معرفی گرایش مهندسی سواحل، بنادر، سازه های دریایی 

کشور ما مرز‌های آبی بسیار زیادی دارد به همین دلیل نیز بسیاری از حمل و نقل ها و بخشی از صنایع ما در کنار آب‌ها صورت می‌گیرد. ساخت و طراحی بنادر با توجه به ناپایدار بودن شرایط جوی دریاها اهمیت زیادی دارد. از سوی دیگر چون کشور ما یکی از بزرگترین تولید کنندگان نفت جهان است ساخت سازه‌های دریایی نیز برای ما اهمیت ویژه ای دارد به همین دلیل نیز گرایش ساخت سازه‌های دریایی تلاش می‌کند تا نیروی لازم برای انجام پروژه‌های مختلف را تامین کند تا در این زمینه از مهندسان و طراحان خرجی بی نیاز شویم.

معرفی گرایش مهندسی محیط زیست 

در این گرایش به دلیل اهمیت زیادی که به محیط زیست داده می‌شود راه‌های حفات از محیط زیست بررسی می‌شود. شناسایی عوامل آلودگی در محیط و ارزیابی میزان آلودگی‌های وارد شده و همچنین دقت به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها موجود برای دفع این آلودگی‌ها در حوزه کاری و وظایف مهندسان این گرایش قرار می‌گیرد.

معرفی گرایش  مهندسی خطوط راه آهن 

توسعه زیر ساخت‌های راه آهن و متروی کشور روز به روز در حال افزایش است. تقریبا از دو دهه قبل اولین مترو در کشور ما تاسیس و راه‌ آهن و قطار نیز پیش از جنگ جهانی دوم در کشور ایجاد شدند. اما این مقدار برای توسعه کشور کفایت نمی‌کند و شهر‌های ما به دلیل افزایش جمعیت و گسترش نیازمند مترو و همچنین حمل و نقل ما نیازمند توسعه زیر ساخت‌های شهری است. مهندسی خطوط راه آهن به بررسی و ایجاد انواع خطوط و همچنین از بین بردن موانع و ایجاد امکان راه‌های ریلی می‌پردازد.

معرفی گرایش مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی 

گرایشی تلفیقی در مهندسی به حساب می‌آید که هم مباحث گرایش سازه و هم گرایش آب را دنبال می‌کند. این گرایش نیز در حال حاضر علاقمندان زیادی دارد و بر خلاف آن چه تصور می شود اهمیت زیادی دارد.

وظایف و مهارت مهندس عمران

- شناسایی دقیق محل ساخت سازه‌ها
- برآورد میزان هزینه طرح‌های عمرانی
- ارزیابی طرح‌های توسعه زیر ساخت‌های کشور
- بهبود شرایط زیست محیطی در ساخت طرح ها
- طراحی انواع سازه‌ها همچون پل‌ها، معابر، ساختمان‌ها
این وظایف کلیاتی از وظایف مهندسان عمران است. هر یک از این مهندسان در گرایشات مختلف وظایف خاصی را بر عهده دارند که با توجه به محل کار آن‌ها مشخص خواهد شد. مثلا بررسی تاثیرات زیست محیطی در طراحی فاضلاب شهری بر عهده مهندسان گرایش مدیریت آب و محیط زیست است اما در ساخت و طراحی زیر ساخت‌های ریلی عمدتا مهندسان حمل و نقل و راه آهن اظهار نظر می‌کنند.

دنیای کار و درآمد مهندسی عمران

اشتغال در این رشته را به دو دسته کلی تقسیم بندی می‌کنند. اول استخدام رسمی توسط نهاد‌ها و سازمان‌های خاص مانند وزارتخانه‌ها، شهرداری‌ها و سایر مراکز دولتی است و دیگری کار در بازار آزاد است. منظور از بازار کار به صورت پیمانی در شرکت‌های مختلف است. بسیاری از فارغ التحصیلان این رشته در حال حاضر با شرکت‌های ساخت و ساز و یا شرکت‌های طراحی و مهندسی همکاری می‌کنند. عده‌ای دیگر نیز خود وارد فعالیت‌های عمرانی شده و به عنوان طراح و ناظر در پروژه‌های مختلف نظارت می‌کنند. بیش از نیمی از فارغ التحصیلان این رشته در حال حاضر به صورت خصوصی فعالیت فعالیت می‌کنند و تعداد مستخدمان دولتی چندان قابل توجه نیست اما وزارت راه و سازمان‌های مربوطه نیز سالانه تعداد زیادی از متخصصان این رشته را استخدام می‌کنند.
بنابراین بی جهت نیست که این رشته در بین رشته‌های مهندسی طرفدار بیشتری دارد. مهندسی عمران حوزه‌ای بسیار گسترده‌ است که می‌تواند همه تاسیسات و سازه‌های مختلف را در بر بگیرد به همین جهت نیز عمده علاقمندان به این رشته در گرایشات مختلف در دوره تحصیلات تکمیلی موفق به پیدا کردن مشاغل مناسبی می‌شوند.