آشنایی با شغل پرستار کودک

پرستاری در منزل و مراکز نگهداری و پرستاری از کودکان امروزه به علت مشغله کاری فراوان و کمبود وقت والدین، بسیاری از خانواده‌ها وظیفه نگهداری از فرزندان و کودکان خردسال خود را به پرستاران کودک می‌دهند. متاسفانه بسیاری از کودکان ممکن است معلولیتی داشته باشند و تنها گذاشتن آن‌ها ممکن نیست و می‌تواند خطراتی را در پی داشته باشد، به همین دلیل بسیاری پرستار کودک استخدام می‌کنند.

پرستاری کودک عموما شغلی پاره وقت به حساب می آید که می‌تواند هم با حضور در منزل  و هم با تحویل کودک در ساعت مشخص به پرستار همراه باشد. در حال حاضر پرستاری از کودک در مراکز نگهداری از کودکان هم ممکن شده است که مراتب هزینه کمتری برای خانواده ها دارد با این حال بسیاری به دلایلی علاقمند هستند تا برای کودکان خود پرستاری استخدام کنند که در منزل به امور کودکان بپردازد. پرستار کودکی که در منزل حضور پیدا می‌کند این مزیت را برای والدین نسبت به مهد کودک دارد که وقت گذاشتن کودک و تحویل آن در مهد کودک را حذف می‌کند. با این حال مزیت‌های دیگری نظیر رسیدگی بهتر به امور کودک، قرار گرفتن در یک محیط آرامتر، آزادی انتخاب بیشتر در گزینش پرستار را نیز می‌توان به این مزایا افزود اما همانطور که گفتیم احتمالا هزینه زیاد نگهداری مهم ترین نقطه ضعف استخدام پرستار در منزل است.

مهم ترین وظایف پرستار کودک کدام است؟

پرستار کودک فردی است که وظیفه مراقبت و نگهداری از کودکان خردسال برای مدتی مشخص را بر عهده دارد. این شغل مسئولیت آفرین است و پرستار کاملا در قبال کودکی که به او سپرده شده، مسئول است. جلوگیری از بروز حوادث یکی از سختی های این شغل است که البته پرستار باید با مهارت خود از سوانح احتمالی و پیشامد پیش‌بینی ناپذیر جلوگیری کند. بنابراین باید وظایف پرستار کودک را در حوزه کلی تعریف کرد و سپس به شرح آن پرداخت؛ حوزه اول انجام امور کودکان و دیگری جلوگیری از بروز مشکلات و مسائل احتمالی.

وظایف عمومی یک پرستار کودک:

پرستار‌های کودک معمولا به کودکان غذا می‌دهند، آن ها را به حمام می‌برند، به نظافت آن‌ها می‌پردازند و لباس ها و پوشک بچه را تعویض می‌کنند. علاوه بر این برخی مسیولیت های اضافی نیز برای پرستار تعریف می کنند. مثلا تمرین خواندن یا نوشتن و یا توضیح مهارت های فردی برای کودک و یا بردن او به تفریح.
در کنار انجام این وظایف پرستار باید دقت باشد تا از حادثه‌ای برای کودک رخ ندهد. در واقع کودکان بسته به سنی که دارند در معرض خطراتی قرار می‌گیرند. برای مثال یک کودک دو ساله ممکن است اقدام به حرکت کردن و برخورد با اشیا مختلف داشته باشد. و یا حتی در بسیاری از موارد کودکان به دلیل کنجکاوی ممکن است فجایعی به بار بیاورند، ضرورت حضور پرستار کودک علاوه بر رسیدگی به نظافت و خوراک کودک جلوگیری از بروز چنین حوادثی است.
پرستاران باید همواره با عوامل خطر ساز در محیط آشنا باشند در غیر این صورت ممکن است با مسائل غیر قابل حلی رو به رو شوند. برای مثال کودکی را تصور کنید که نزدیک به کتری آب جوش است در صورت وقوع خطر چه عاقبتی در انتظار پرستار خواهد بود؟ بنابراین بهتر است بسیار مراقب بود.

مهارت ها و الزامات پرستاری کودک:

آن چیزی که بسیار اهمیت این است که پرستاران هنگامی که برای مراقبت از کودکان حضور پیدا می‌کنند باید دقیقا نقش والدین او را بازی کند به عبارت بهتر میزان اهمیتی که او برای کودک قائل می‌شود نباید کمتر از پدر و مادر باشد، با این حال او حتی وظیفه و مسئولیت سنگین تری نیز بر عهده دارند چرا که در صورت بروز اتفاق در حضور والدین ممکن است این موضوع به عالم بچگی کودکان ارتباط داده شود ولی خانواده ها این دلایل را از پرستاران نمی‌پذیرند.
 از این رو پرستار باید سعی در دوست داشتن و برخورد مناسب با کودک داشته باشد. کودک نباید احساس کند ماند یک زندانی در کنار یک مراقب حضور دارد و باید او را تا فرا رسیدن والدینش تحمل کند، چنین رابطه ای بین پرستار و کودک اختلالاتی در روند رشد کودک خواهد داشت. صبر داشتن یکی از مهم ترین ویژگی پرستار در این شغل است. احتمالا پرستار وقت بیشتری را نسبت به والدین با کودک می‌گذراند و همین موضوع سهم زیادی در شکل گیری شخصیت کودک دارد در صورتی که پرستار نتواند عالم کودکی بچه‌ها را تحمل کند ممکن است کودکان پرخاشگر و یا حتی افسرده شوند. حس مادری و یا بهتر بگوییم حس مسئولیت داشتن مهم ترین اصلی است که یک پرستار باید رعایت کند، این موضوع به تقویت رابطه کودک و پرستار و همچنین خانواده او موثر خواهد بود و احتمالا خانواده ها نیز مزایایی برای پرستاران در نظر می‌گیرند. با این حال پرستار باید در نظر بگیرد که مادر کودک نیست و نباید وابستگی بین آن‌ها ایجاد شود.

با توجه به اینکه بسیاری از خانواده‌ها در کنار نگهداری از کودکان از پرستاران می‌خواهند تا وظیفه آموزش او را نیز بر عهده بگیرد، یک پرستار خوب باید ویژگی های خاصی نیز داشته باشد و بهتر است که حداقل آموزش‌هایی در رابطه به یادگیری و آموزش کودکان فراگرفته باشد و یا به صورت خودآموز منابعی را مطالعه کرده باشد.
 داشتن خلاقیت و قوه تخیل مناسب می تواند به پرستار که وظیفه ی آموزش را برعهده دارد بسیار کمک کند تا هم به آموزش بپردازد و هم زمینه سرگرمی کودک را به شکلی فراهم کرده باشد که از عوامل خطر ساز دور شده باشد.
 داشتن عشق و علاقه به کودکان و کار کردن با آن‌ها از بدیهیات این شغل است و توصیه می‌شود کسانی که نمی توانند و صبر، حوصله و عشق لازم به کودکان را ندارند به این کار وارد نشوند چون هم باعث ناراحتی هایی برای خود پرستار و هم باعث آسیب دیدن کودک می شوند.

همچنین پرستار باید همیشه این را در نظر داشته باشد که با یک کودک رو به رو است و الزامات برخورد با کودک را بلد باشد. مثلا فردی که به جای قانع کردن کودک به لجبازی با او می­ پردازد، نمی تواند پرستاری خوبی برای یک کودک باشد.

همچنین یکی از مهارت های لازم در این زمینه توانایی مدیریت فکری کودکان از طریق همراه شدن با آن‌هاست به همین دلیل پرستاران موفق کمی با روانشناسی کودکان آشنا هستند.

تحصیلات مورد نیاز پرستاری کودک:

پرستاری کودک رشته مشخصی ندارد ولی توصیه می شود پرستار، کودک‌یاری ، پرستاری و روانشناسی را فرا بگیرد. در رشته کودک‌یاری که مربوط ترین رشته به این شغل است دانشجو باید دروسی مانند مشاهده کودک ،پرورش خلاقیت در کودکان ، فعالیت های آموزشی پیش از دبستان ، بهداشت مادر و کودک ، فنون مراقبت از کودک ، زیست شناسی و کمک‌های اولیه را بگذراند. البته که فهمیدن این دانش ها مهم است ولی معمولا برای استخدام پرستار تحصیلات آن چنانی مطرح نیست و هر کس می تواند با داشتن تجربه به این کار وارد شود. البته توجه به تخصص پرستاران روز به روز در حال افزایش است و بسیاری از خانواده‌ها نیز تمایل دارند کودکان خود را به پرستاران حرفه‌ای بپسارند هر چند که ممکن است هزینه آن کمی بیشتر هم باشد.

چگونه می توان وارد این شغل شد؟

هر پرستار کودکی می تواند دو نوع فعالیت را داشته باشد؛

اول؛ فعالیت در مراکز رسمی مانند مهد کودک ها و پیش دبستانی ها یا سازمان های بهزیستی، بیمارستان ها و دیگر مراکز نگهداری، که در این صورت پرستار بیشتر در محل کار خود حاضر می‌شود و به ارایه خدمات می پردازد. به دلیل مزایایی که در ابتدای متن اشاره کردیم بسیاری از خانواده‌ها و حتی پرستاران نیز به این شیوه فعالیت است. بسیاری از پرستاران ممکن است برای حضور در منزل با موانع و معذوریت‌هایی همراه باشند و به همین دلیل ترجیح بدهند در یک محیط رسمی کاری حضور پیدا کنند تا در منزل اشخاص، از مهم‌ترین مزیت این نوع پرستاری نیز وظیفه مشخص هر پرستار است که به قول بسیاری پرستاری را راحت تر می‌کند.

دوم؛ فعالیت در منازل افراد به صورت خصوصی. که در این جا نیز هم می‌تواند از طرف یک شرکت ارایه دهنده خدمات معرفی شده باشد و هم خود به دنبال کسانی باشد که وظیفه نگهداری کودک خود را به او بسپارند.
در حال حاضر بسیاری راه میانه‌ای را انتخاب کرده‌اند و با حضور در شرکت‌های خدماتی به عنوان رابط و مسئول یک شرکت برای پرستاری در منازل حضور پیدا می‌کنند. شرکت های خدمات پرستاری در حال گسترش هستند چرا که اعتبار هر شرکت به خانواده‌ها تضمین می‌دهد که پرستار هم وظایف خود را به خوبی انجام می‌دهد و هم مسائل احتمالی که مربوط به بی اعتمادی به اشخاص است بر طرف خواهد شد. چرا که هم پرستار و هم والدین در قبال شرکت تعهد‌هایی دارند.

مشکلات و مزایا و حقوق پرستاری کودک:

در بسیاری از مواقع وظایف پرستار محدود به حیطه‌ای تخصصی او نیست خانواده‌ها علاوه بر وظایف بدیهی او امور چون نظافت منزل و غیره را نیز از آنان می‌خواهند. در حالی که شاید این مسئله برای بسیاری بدیهی به نظر آید اما کار پرستاران را بسیار دشوار می‌کند و باعث توجه کمتر به کودک می شود.
 اما با وجود همه این مسائل پرستاری کودک درآمد چندانی ندارد. چرا که در گذشته مادران از کودکان بدون هزینه نگهداری می کرده‌اند و سایر امور منزل را نیز انجام می‌داده اند و شاید از لحاظ ذهنی هنوز زمینه‌ای ایجاد نشده است تا خانواده‌ها حاضر باشند دسمتزد قابل توجهی به پرستاران بپردازند. البته این حقوق بسته به متغیر های خاصی مانند میزان تحصیلات و یا کاری که از او می‌خواهند متفاوت است و معمولا پاره وقت است و این امر باعث می‌شوند این کار برای کسانی مانند دانشجویان که هم نیاز مالی و هم محدودیت‌هایی دارند، جذاب باشد.
اما به طور کلی در حال حاضر پرستاران کودکی که در منازل حضور دارند مبلغی بیش از حداقل حقوق وزارت کار دریافت نمی‌کنند و در بهترین موارد تا دو میلیون تومان گزارش شده است و این کار در مراکز نگهداری و خدماتی نیز از این میزان تجاوز نکرده است. بنابراین نمی توان آینده شغلی و یا جای پیشرفت مالی چندانی برای این کار تصور کرد.

توصیه هایی برای پیشرفت در پرستاری کودک:

رابطه سن کودک با پرستارش بهتر است رابطه ای معکوس داشته باشد یعنی به همان مقدار که کودک کوچک‌تر است نیاز به مراقبت بیشتر و تجربه بالاتر دارد و همچنین با بالاتر رفتن سن او طبیعتا مراقبت از او ساده تر است. اگر می‌خواهید تازه این کار را شروع کنید توصیه می شود ابتدا با کودکان با سنین بالاتر به فعالیت بپردازید.

کنار کودک بودن از اصول مهم این شغل است. برخی از پرستاران کودک، برای راحتی کار خود، کودک را به کاری مشغول می کنند که این امر باعث می شود حواس پرستار از کودک پرت شود و احتمالا خطراتی را را برای او داشته باشد. توصیه می شود پرستار به صورت تمام وقت و توجه خود را  معطوف به کودک کند.

توصیه می‌شود پرستار تمامی سوالات مورد نیاز خود را از پدر و مادر کودک بپرسد. سوالاتی مانند اخلاقیات خاص کودک، وسایل مورد نیاز برای خود و کودک و دارو‌های مورد نیاز او، شیوه ارتباط مختلف با پدر و مادر. بنابراین بهتر است علاوه بر اطلاعات مورد نیاز در خصوص کودک محل کار و شماره تلفن خانواده‌ها و حتی یکی از نزدیکان ایشان را در اختیار داشته باشند.

و نکته آخر این‌که پرستار این را باید در نظر بگیرد که اخلاقا و گاها بر مبنای مسولیتی که بر او محول می‌شود صرفا وظیفه ی غذا دادن و نظافت و مراقبت را ندارد و می‌تواند با استفاده از وسایل بازی مانند توپ، عروسک و غیره هم خود را سرگرم کند و هم موجب ارتقای هوش و خلاقیت کودک شود. با این کار شما از بی حوصلگی فرار می‌کنید و نیز می توانید زمان بهتر و لذت بخش تری را در کنار کودک سپری کنید.