آشنایی با شغل مدیر امور مالی
نوشته شده توسط
باجاب
در حال حاضر تمامی شرکت‌ها و موسسات از مدیران امور مالی استفاده می‌کنند. اهمیت و لزوم تامین منابع مالی لازم در هر شرکت لزوم مدیریت امور مالی را نیز فراهم کرده است. بسیاری از شرکت‌ها یکی از بهترین راه‌های رسیدن به توازن مالی را استفاده از مدیر امور مالی کارآمد و موفق می‌دانند و بی جهت نیست که تاکید زیادی نیز به تخصص و تبحر این مدیران دارند.
با این حال این شغل جذاب هنوز هم برای بسیاری ابهام‌ها و تردیدهایی را به وجود آورده است. در یادداشت پیش رو به بررسی اهمیت و ضرورت، درآمد، وظایف و مسئولیت‌ها و همچنین مباحثی در خصوص استخدام مدیر امور مالی خواهیم پرداخت.
اهمیت و مفهوم مدیریت امور مالی در یک سازمان
در یک تعریف کلی مدیریت مالی، برنامه ریزی و سازماندهی امور مالی است. راهبری و هدایت فعالیت مالی مانند به دست آوردن بودجه و نحوه تخصیص آن در شرکت از وظایف مدیریت مالی یک سازمان است. به علت اهمیت مسئله اقتصادی در یک شرکت مخصوصا اگر آن شرکت یک سازمان صرفا اقتصادی باشد باید امور مالی در آن به بهترین شکل مدیریت شود تا از زیان و ضرر اقتصادی جلوگیری شده و شرکت به سود دهی برسد.
سه امور مالی کلان ذیل نیاز به مدیریت مالی دارند:
- کسب و کار: مدیریت مالی واحد های تجاری که تصمیمات مالی مربوط به آن را مثل کنترل وجوه نقدی و مسائل مربوط به اوراق قرضه و استقراض از بانک را بر عهده دارد و آن‌ها را به صورت دقیق و اصولی مدیریت، پیش بینی و سازماندهی می‌کند. این سازمان‌ها اعم از این که رسمی یا غیر رسمی باشند به مدیر امو مالی نیازمن هستند. در ادامه بیشتر در خصوص وظایف این مدیران خواهیم گفت اما آن چه در اینجا به وضوح پیداست تامین منابع لازم است. البته مدیریت منابع مالی نیز اهمیت ویژه ای دارد.
- موسسات مالی: این حوزه کلان تر از حوزه های قبلی است و عموما به مدیریت شرکت های مالی نظیر بانک‌ها و موسسات اعتباری می‌پردازد. موسسات مالی که احتمالا با انواع آن هم آشنا باشید از مدیران مالی بهره‌مند می‌شوند. کنترل فعالیت مالی هر موسسه اهمیت زیادی دارد که در این موسسات به منظور پیشبرد امور خود تلاش می‌کنند منابع خود را به گونه‌ای مدیریت کنند که مجبور به پرداخت ضرر و زیان‌های هنگفت و حتی ورششکستگی نشوند. بسیار از موسسات در حال حاضر به دلیل عدم مدیریت و کنترل منابع مالی خود دچار ورشکستگی و یا بدهی‌های سنگینی می‌شوند. در برخی موسسات مالی مانند بانک‌ها نیز هر ار چند گاهی شاهد نا بسامانی‌هایی هستیم.
- سرمایه گذاری: مدیریت اوراق بهادار و ارزیابی آن توسط مدیر مالی و امور مربوط به سهام. در این جا مدیریت امور مالی در دو بخش اهمیت دارد. اول آن که خود سازمان ملزم به بررسی و کنترل منابع مالی موجود است که حوزه‌ای بسیار گسترده و پیچیده‌است و از طرف دیگر شرکت‌های سهامی باید امور مالی خود را زیر نظر بگیرند. در این جا بی جهت نیست که بگوییم مدیریت امور مالی بسیار پر اهمیت تر از سایر موسسات و شرکت‌هاست.
هر چند بسیاری از موسسات نیز با سرمایه‌های مردمی ایجاد می‌شوند و باید در قبال آن‌ها مسئول باشند اما در شرکت‌های سهامی بازار بورس و اوراق بهادار به دلیل گره خوردن منافع شرکت‌ها با میزان استقبالی که بر پایه سود و زیان وهمچنین شفافیت از هر سهم می‌شود مدیریت امور مالی نقشی بسیار حیاتی برای ادامه روند و همچنین کسب موفقیت یا عدم موفقیت آنان دارد.
مدیر امور مالی کیست؟
شخصی که برای هماهنگی امور مالی در جهت تعقیب سیاست های کلی شرکت در امور اقتصادی گمارده می‌شود ، مدیر امور مالی است. بنابراین مدیریت در این جا کسب موفقیت در پیشبرد اهداف و چشم اندای است که هر شرکت مشخص کرده است. از آن جا که موفقیت یا عدم موفقیت هر شرکت و بنگاه اقتصادی معمولا با شاخص های مالی و اقتصادی آن سنجیده می‌شود بنابراین مدیریت امور مالی تعیین کننده ترین وجه موفقیت هر شرکت است. مدیریت امور مالی حتی به معنای مدیریت امور انسانی نیز می تواند باشد.
تخصیص و کنترل منابع مالی در حوزه ی مدیریت امور مالی است. این مدیریت باید به گونه ای باشد که سیاستگذاری های کلان شرکت را در نظر بگیرد و همگام با مدیریت ارشد حرکت کند. بدین جهت مدیریت مالی اهداف زیر را دارد:
- توجه ویژه به نحوه استفاده از منابع مالی
- توجه ویژه به بدست آوردن سود و برنامه ریزی در جهت آن
- توجه و برنامه ریزی برای ایجاد تعادل بین بدهی ها و سرمایه های موجود
وظایف مدیر امور مالی
مدیر مالی در چند بخش وظیفه مدیریت امور مالی را بر عهده دارد:
- پیش بینی یک سرمایه برای هزینه های موجود: مدیر مالی باید هزینه سنجی های آتی را برای یک برنامه که طبق سیاست های شرکت است انجام دهد. بدیهی است که مدیر باید بهترین و متعادل ترین گزینه را انتخاب کند که از ضرر و زیان شرکت جلوگیری شود. این پیش بینی ها در شرایط مختلف متفاوت است گاه تامین منابع مالی تنها از طریق مدیریت درآمد‌ها ممکن می‌شود اما گاه شرکت در وضعیت بحرانی قرار دارد و نیاز است تا چاره دیگری برای تامین مانند قرض، وام، پیش فروش و یا تغییر در شیوه تولید صورت بگیرد.
در بسیاری از مواقع نیز ممکن است شرکت‌ها با توجه به پتانسیلی که دارند اقدام به افزایش سررمایه و گسترش زیر ساخت‌ها کنند در این صورت نیز مدیر امور مالی باید امکان‌های مالی برای چنین توسعه‌ای را ارزیابی کند. - تعیین منبع یا منابع بودجه: مدیر امور مالی پس از برنامه ریزی و انتخاب مقدار سرمایه های مورد نیاز یک سازمان به دنبال انتخاب یک منبع یا منابع متعدد برای بودجه آن سازمان می‌پردازد. معمولا بودجه‌ها از طریق فروش سهام یا وام گرفتن و غیره به دست می آیند.
- برنامه ریزی برای سرمایه: ترکیب استفاده از سرمایه و نحوه تخصیص آن به هر بخش از شرکت از وظایف مدیریت امور مالی آن است. همواره باید میان دو شاخص فوق تعادل وجود داشته باشد. عدم تعادل بین سرمایه و تخصیص آن علاوه بر ایجاد بدهی‌های هنگفت امکان ورشکستگی و یا در صورتی که تمام منابع و سرمایه بکار برده نشود، امکان هدر رفتن پتانسیل و امکان پیشرفت از بین می‌رود.
- سرمایه گذاری: تعیین یک محل برای سرمایه گذاری برای به دست آوردن سود. هر چند در حال حاضر به دلیل تخصصی شدن امور این مبحث در وظیفه افراد دیگری در شرکت هاست اما به دلیل وظایفی که بر عهده مدیران مالی است تمام تصمیم‌هایی که در خصوص بازاریابی و سرمایه گذاری گرفته می‌شود باید با هماهنگی این نهاد صورت بگیرد.
- انتخاب نحوه صحیح خرج نقدینگی موجود در یک شرکت. استفاده از سود و نقدینگی نیز باید با هماهنگی مدیر امور مالی صورت بگیرد. چرا که ممکن است منابع مالی و نقدینگی شرکت طبق سیاستگذاری‌ها برای پیشبرد اموری چون توسعه زیر ساخت‌ها و غیره در نظر گرفته شده باشد بنابراین باید خرج نقدینگی با توجه به چشم انداز‌های تعریف شده صورت بگیرد.
- برنامه ریزی مجدد برای سود های به دست آمده. شرکت‌ها معمولا در صورتی که چشم اندازی واقع بینانه تعریف کرده باشند و برنامه ریزی صحیحی داشته باشند بعد از مدتی به هدف خود می‌رسند. رسیدن به این اهداف به معنای به دست آوردن وجوه و نقدینی بیشتر است این وجوه همواره باید در جهت توسعه بیشتر به کار رود، برنامه ریزی برای استفاده از این سود‌های به دست آمده نیز باید زیر نظر مدیر امور مالی صورت بگیرد.
رشته ی تحصیلی مدیریت مالی:
بهترین رشته برای انتخاب یک مدیر مالی برای شرکت ، خود رشته مدیریت مالی است. البته ممکن است رشته هایی چون اقتصاد و حسابداری نیز در این کار گمارده شوند. در رشته مدیریت مالی در دانشگاه دروس پایه ای مانند ریاضیات، آمار، حسابداری ، اقتصاد و روانشناسی و کاربرد های آن ها در مدیریت امور مالی خوانده می‌شود. همچنین دروسی چون اصول مدیریت مالی، مدیریت مالی در ایران و نهاد های پولی مالی بین المللی از دروس اختصاصی در رشته ی مدیریت مالی است.
در حال حاضر از این رشته استقبال ویژه‌ای می‌شود و در دانشگاه‌های سراسری، آزاد و پیام نور و حتی در موسسات آموزشی نیز تدریس می‌شود. تقریبا به دلیل بین رشته ای بودن این گرایش همه فارغالتحصیلان علوم انسانی، علوم تجربی و ریاضی می‌توانند در این رشته را برای تحصیلات عالیه خود دنبال کنند.
مهارت ها و الزامات لازم برای مدیر مالی
- استراتژی داشتن و قدرت تحلیل بالای شرایط اقتصادی
- توانایی برقراری ارتباط مثبت
- توانایی به کارگیری مهارت های مدیریتی
- رهبر خوب بودن در کلیه امور شرکت‌ها و موسسات اقتصادی
- توجه به مسائل در همه ابعاد آن و کلی نگری در عین توجه ویژه به جزییات
- شم اقتصادی بالا
درآمد و آینده شغلی مدیر امور مالی
به دلیل تخصصی بودن این رشته معمولا بازار کار آن مختص فارغ التحصیلان همین رشته باقی می‌ماند و نمی توان انتظار موفقیت چندانی برای دیگران قائل شد. در حال حاضر فارغ التحصیلان این رشته ب صورت رسمی یا غیر رسمی به استخدام شرکت‌ها خصوصی و یا موسسات دولتی در می‌آیند. در صورتی که افراد بتوانند مهارت‌های فوق را به خوبی کسب کنند علاوه بر پرستیژ و جایگاه اجتماعی مناسب این شغل درآمد های بسیار خوبی نیز نصیب آنان خواهد شد. بسیاری از مدیران مالی حقوقی در سطح مدیران ارشد دریافت می‌کنند هر چند که مدیر مالی خود نیز جزو مدیران ارشد هر سازمان محسوب می شود و در سلسله مراتب سازمانی جایگاه ویژه ای دارد.
